Osocze stanowi około 55% składu krwi obok erytrocytów, leukocytów i trombocytów, które zajmują pozostałe 45%. Naturalnie ma żółte zabarwienie, ale może przyjąć również kolor zielony bądź brązowy w przypadku stosowania antykoncepcji hormonalnej lub wystąpienia niektórych schorzeń.

Jaka jest rola osocza? Gdzie się je stosuje i jak należy je przechowywać?

Osocze krwi — co to jest?

Ponad połowę objętości krwi stanowi osocze. Co to jest? To płyn o żółtym zabarwieniu, który można wyodrębnić z krwi poprzez odwirowanie i odseparowanie elementów morfotycznych. Ponad 90% substancji stanowi woda. Pozostałe 10% to białka, hormony, enzymy oraz elektrolity. Stanowi ważny element krwi, mówiący o stanie zdrowia pacjenta. Lekarze wykorzystują substancję m.in. do prowadzenia diagnostyki.

Preparat z osocza zawiera znaczną ilość płytek i czynników wzrostu. W związku z tym jest stosowany w wielu dziedzinach, a przede wszystkim w medycynie. Coraz częściej po osocze sięga się również w procedurach wykonywanych w ramach medycyny estetycznej, gdzie stanowi alternatywę dla toksyny botulinowej czy zabiegów z użyciem silikonu medycznego.

Z czego składa się osocze krwi?

W skład osocza wchodzą następujące substancje:

• woda;
• różnego rodzaju białka, albuminy — odpowiadają one m.in. za proces krzepnięcia, transportowanie hormonów, odporność organizmu;
• tlen;
• glukoza;
• jony dwuwęglanowe i fosforanowe, jony metali;
• aminokwasy i wolne kwasy tłuszczowe;
• produkty wydzielane w procesie metabolizmu białek;
• hormony — np. insulina, kortyzol, hormony płciowe;
• produkty przemiany materii — np. dwutlenek węgla, kwas moczowy;
• bilirubina.

Składniki osocza mogą być nieco inne u każdej osoby, co będzie spowodowane przede wszystkim jej stanem zdrowia, aktualną kondycją oraz przyjmowanymi lekami. Niektóre substancje mogą powodować zmianę w jego właściwościach.

Jaką funkcję pełni osocze?

Warto wiedzieć, jakie są funkcje osocza. Odpowiada ono przede wszystkim za transport substancji, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Płyn umożliwia dostarczanie konkretnym organom hormonów, leukocytów, erytrocytów czy trombocytów. Ma więc bezpośredni wpływ na pracę układu hormonalnego, odpornościowego i wielu innych.

Za co jeszcze odpowiada osocze krwi? Funkcje tej substancji to również utrzymywanie prawidłowego ciśnienia osmotycznego w organizmie oraz równowagi kwasowo-zasadowej. Albuminy, wchodzące w jego skład, umożliwiają utrzymanie stałego ciśnienia osmotycznego.

Za sprawą jonów osocze utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową w organizmie. Dzięki niej zarówno pojedyncze komórki, jak i narządy oraz całe układy mogą pracować w prawidłowy sposób.

Substancja jest na tyle ważna, że bierze czynny udział w krzepnięciu krwi, funkcjach odpowiedzialnych za odporność organizmu czy dostarczaniu substancji energetycznych do narządów.

Rola osocza w badaniach

Rola osocza krwi jest kluczowa w wielu badaniach laboratoryjnych i diagnostycznych. Płyn stosuje się w następujących rodzajach analiz:

• badania biochemiczne — pomiar poziomu glukozy, kontrola cholesterolu czy analiza elektrolitów;
• analizy prawidłowości krzepnięcia krwi — badania umożliwiają diagnozowanie i kontrolowanie zaburzeń związanych z procesem krzepnięcia;
• badania genetyczne — osocze wykorzystuje się do badania DNA i RNA, co jest przydatne m.in. w związku z wykrywaniem i diagnozowaniem chorób genetycznych;
• badania toksykologiczne — osocze umożliwia wykrycie substancji chemicznych w organizmie, w tym m.in. leków;
• badania immunologiczne — na podstawie osocza można oszacować zawartość przeciwciał, diagnozować infekcje, alergie i inne przypadłości związane z układem immunologicznym.

Osocze jest jednym z kluczowych składników występujących w ludzkim organizmie, który zapewnia jego prawidłowe funkcjonowanie. Pełni ono również ważną rolę w procesie diagnozowania różnego rodzaju schorzeń, a także dobierania odpowiedniej terapii. Aby było przydatne w tych sferach, musi być jednak prawidłowo przechowywane, by zachować pierwotne właściwości.

Przechowywanie osocza

Do przechowywania osocza stosuje się chłodziarko-zamrażarki laboratoryjne. Aby zawierało ono wszystkie składniki krzepnięcia w prawidłowych proporcjach, należy je zamrozić w ciągu 8 godzin od pobrania — wówczas powstaje osocze świeżo mrożone. Powinno ono być przechowywane w temperaturze poniżej -30°C. Wówczas zachowa swoje właściwości nawet przez 2 lata.

Żeby osocze zachowało pierwotne i pożądane cechy, musi być przechowywane w specjalistycznym sprzęcie laboratoryjnym – chłodziarko-zamrażarkach. Urządzenia są wyposażone w szereg zabezpieczeń, które gwarantują zapewnienie określonych warunków wewnątrz komór.

Alarmy i inne systemy ochronne nie dopuszczą do zmian środowiska, które mogłyby wywrzeć negatywny wpływ na tę bardzo wrażliwą substancję.

Osocze pełni ważne funkcje w organizmie zarówno w kontekście jego funkcjonowania, jak i badań diagnostycznych. Od jego prawidłowego przechowywania zależą wyniki analiz oraz możliwość wykorzystania substancji, np. w medycynie estetycznej. Dlatego należy postawić na specjalistyczny sprzęt laboratoryjny do pracy z osoczem.